Aleksandra Rybak
Dołącz do grona ekspertów
Prawniczka, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, przez wiele lat związana z branżą energetyczną. Od kilku lat – dziennikarka prawna, specjalizująca się w prawie pracy, ochronie zdrowia, ochronie środowiska oraz tematyce związanej z edukacją i pomocą społeczną. Prywatnie mama małej Lilki, miłośniczka długich leśnych i górskich wędrówek, wszelkiej maści rękodzieła i mruczących, czworonożnych przyjaciół.
12 czerwca br. Rada Ministrów przyjęła propozycję zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2026 r., która będzie teraz przedmiotem negocjacji z Radą Dialog Społecznego. Jeżeli zaproponowana wysokość zwiększenia zostanie przyjęta jako ostateczna – wiemy już jaka będzie minimalna kwota podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2026 r.
W aktualnie obowiązujących przepisach kodeksu pracy nie zostało przewidziane zwolnienie od pracy czy urlop, celem sprawowania opieki nad chorym pupilem, nawet jeżeli – ze względu na jego stan zdrowia – wymagałby on całodobowej obecności opiekuna. Okazuje się jednak, że w pewnych okolicznościach – jeżeli właściciel psa, celem sprawowania nad nim opieki, skorzystał z urlopu bezpłatnego – możliwe jest odzyskanie przez niego równowartości 100 proc. utraconego przez niego, z powyższego powodu, wynagrodzenia. Orzekł o tym Sąd Rejonowy w Płońsku.
REKLAMA
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - waloryzacja emerytur i rent przeprowadzana jest co roku, w dniu 1 marca. Na wskaźnik waloryzacji, który decyduje o kwocie podwyżki świadczeń - ma wpływ kilka czynników (w tym zwłaszcza ubiegłoroczna inflacja). Dotychczas nie była jednak zagwarantowana minimalna kwota takiej corocznej waloryzacji. Stan ten - ma ulec zmianie już w sierpniu 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r., osobom powyżej 50 roku życia (również tym, którzy osiągnęli już wiek emerytalny), które podejmą zatrudnienie – jako pośrednim beneficjentom świadczenia – przysługuje z powiatowego urzędu pracy dofinansowanie części ich wynagrodzenia, które może opiewać nawet na 2 333 zł brutto miesięcznie. Może to nie tylko zwiększyć szansę na znalezienie pracy przez seniorów (warto uświadamiać przyszłych pracodawców o takiej możliwości, np. podczas rozmowy rekrutacyjnej), ale realnie wpłynąć na wysokość otrzymywanego przez nich wynagrodzenia za pracę.
REKLAMA
Nie każdy jest świadomy tego, że aktywność zawodowa na emeryturze (lub podczas pobierania renty), może pozbawić emeryta (lub odpowiednio – rencistę) świadczenia emerytalno-rentowego. Mowa o tzw. limitach dorabiania do emerytury (lub renty), których przekroczenie powoduje zmniejszenie świadczenia, a w określonych okolicznościach nawet całkowite zawieszenie jego wypłacania. Zgodnie z najnowszym komunikatem ZUS – od 1 czerwca 2025 r., limity te ulegają zmianie. Należy jednak podkreślić, że od powyższych zasad, ustawodawca przewidział pewne wyjątki i – co do zasady – dorabiać bez ograniczeń, może każdy senior, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, chyba, że kontynuuje on zatrudnienie u swojego dotychczasowego pracodawcy.
Oszust zaciągnął pożyczkę na wyłudzone od kobiety dane osobowe, w następstwie czego – sąd wydał nakaz zapłaty, w którym zobowiązał ją do jej zwrotu (wraz z odsetkami i kosztami sądowymi), a komornik nakaz ten „wykonał” doprowadzając do wyegzekwowania należności od pokrzywdzonej. Wyrok jest prawomocny (i wszystkie postanowienia sądu, które odrzucają „próby” obrony kobiety przed jego wykonaniem również), nie zgodził się z nim jedynie Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO).
W dniu 22 maja 2025 r., do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów trafił zmieniony projekt ustawy, który dotyczy ponownego ustalenia przez ZUS wysokości emerytur ustalonych w czerwcu w latach 2009-2019 (tzw. emerytur czerwcowych) oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009-2019. W projekcie tym zostały przez MRPiPS wprowadzone korzystne dla poszkodowanych zmiany (w stosunku do jego pierwotnej wersji), choć nadal nie przewiduje on wyrównań za nawet 7 lat wypłaty zaniżonych świadczeń (ani odsetek od nich), a jedynie – wyrównanie za okres od 1 lipca 2025 r. do dnia, w którym zostanie ustalone świadczenie w nowej wysokości.
Na III czytanie sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju oczekuje projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni oraz ustawy - Kodeks pracy (druk sejmowy nr 384), który ma na celu zmianę regulacji dotyczących zasad prowadzenia handlu i czynności związanych z handlem w niedziele, poprzez wprowadzenie co najmniej dwóch niedziel handlowych w każdym miesiącu roku kalendarzowego. Dotychczasowe 4 niedziele handlowe (wyznaczone na ostatnią niedzielę w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu) – zostałyby zatem zastąpione aż 24 takimi niedzielami, w które nie obowiązywałby zakaz handlu. W związku z wyborem Karola Nawrockiego na nowego Prezydenta RP i jego deklaracjami, które padły w tym zakresie w czasie kampanii prezydenckiej – wydaje się, że dalsze losy tego projektu są już jednak przesądzone.
W związku z petycją obywatelską, która wpłynęła do Sejmu pod koniec 2023 r. i która zakłada zrewolucjonizowanie zasad ustalania najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, w następstwie czego – przeszło 399 tys. emerytów i rencistów, pobierających emerytury i renty w najniższej wysokości, otrzymałoby podwyżki świadczeń – 18 grudnia 2024 r. sejmowa Komisja do Spraw Petycji skierowała dezyderat do Prezesa Rady Ministrów. Dopiero w maju br. – MRPiPS ustosunkowało się do ww. wystąpienia.
Renta wdowia, to nowe świadczenie dla wdów i wdowców, o które można wnioskować już od 1 stycznia 2025 r. i którego pierwszy wypłaty będą miały miejsce w lipcu br. Choć nazwa sugeruje, że powinno ono dotyczyć wszystkich wdów i wdowców – będzie ono przysługiwać tylko ograniczonej grupie, która spełnia wszystkie określone w ustawie przesłanki. Renty wdowiej nie otrzymają m.in. osoby, które owdowiały w młodym wieku (nawet jeżeli zostały same z dzieckiem), jak i osoby „porzucone” przez współmałżonka (nawet jeżeli nie doszło do formalnej separacji czy rozwodu).
Od 1 czerwca 2025 r. obywatele Ukrainy, których dzieci nie będą realizować obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego (potocznie zwanego „zerówką”, którą zazwyczaj odbywa się w przedszkolu) oraz obowiązku szkolnego w ramach polskiego systemu oświaty – utracą prawo do świadczenia 800 plus. Istnieje jednak luka w przepisach, która pozwala Ukraińcom na nieposyłanie dziecka do polskiego przedszkola i jednoczesne zachowanie prawa do świadczenia.
Na 1 dziecko – 2 dni wolne, na 2 dzieci – 3 dni wolne, na 3 dzieci – 4 dni wolne, a na 4 i więcej – 5 dni wolnych, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministrstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, a powyższy apel wzmocnił dodatkowo dezyderat wystosowany w tej sprawie, w dniu 4 czerwca br., przez sejmową Komisję do Spraw Petycji. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy w roku kalendarzowym, na wszystkie dzieci i łącznie dla obojga rodziców?
Z dniem 1 czerwca 2025 r. weszło w życie nowe zarządzenie Prezesa NFZ, z którego wynikają wartości punktowe dla protez „o charakterze overdenture”, na podstawie których będzie można określić przysługujące kwoty refundacji. To doprecyzowanie dotychczas „martwych” przepisów, na które wiele osób czeka już od stycznia br., sprawiło, że – możliwość wykonania nowoczesnej protezy, na koszt NFZ, wreszcie stała się rzeczywistością. Jest jednak pewien haczyk – proteza „o charakterze overdenture” nie jest tym samym, co proteza overdenture.
W dniu 21 maja br. sejmowa Komisja do Spraw Petycji, w następstwie skierowanej do niej petycji obywatelskiej, wystąpiła z dezyderatem do premiera, celem zajęcia przez niego stanowiska w kwestii objęcia kolejnych grobów wyłączeniem od prawa zarządu cmentarza do ich likwidacji (a dokładnie – wykorzystania grobu do ponownego chowania zwłok innej osoby), jeżeli po upływie 20 lat nikt nie zgłosi zastrzeżenia przeciw ponownemu użyciu grobu i nie zostanie uiszczona tzw. opłata prolongacyjna, a grób nie zostanie uznany przez władze cmentarza za posiadający wartość „pamiątki historycznej”.
W dniu 26 maja 2025 r. zostało wydane rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które „ugruntowało” w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności wcześniejsze wytyczne Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, które miały na celu zakończenie procederu „upokarzania” osób z trwałą niepełnosprawnością, zmuszając je do wielokrotnego stawania przed zespołami orzeczniczymi celem udowadniania braku szans na poprawę stanu zdrowia. Okazuje się jednak, że dla osób niepełnosprawnych, które ukończyły 16 rok życia – nie są one jednak tak korzystne, jak zakładały ww. przełomowe wytyczne Łukasz Krasonia z marca 2025 r.
W dniu 6 czerwca 2025 r., Rafał Trzaskowski, który kandydował w wyborach prezydenckich w 2025 r. i przegrał z Karolem Nawrockim stratą 1,78 punktu procentowego, wydał oświadczenie, w którym odpowiedział na pytanie – „co dalej po wyborach?”.
W dniu 30 maja 2025 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, które od 14 czerwca 2025 r. wprowadza podwyżkę wynagrodzeń dla pracowników samorządowych, którzy otrzymują wynagrodzenie na poziomie minimalnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla kategorii zaszeregowania, do której przypisane jest ich stanowisko pracy. Pracownicy ci - otrzymają ponadto jednorazowy zastrzyk gotówki w postaci wyrównania wynagrodzenia za okres od 1 marca do 13 czerwca 2025 r.
Renta wdowia, to nowe świadczenie dla wdów i wdowców, o które można wnioskować od 1 stycznia 2025 r. Okazuje się, że nie będzie ono jednak przysługiwało wdowom (i odpowiednio – wdowcom), którzy w dniu śmierci współmałżonka – nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej. Przy czym owa wspólność małżeńska, nie jest tym samym co ustawowa wspólność majątkowa między małżonkami. Świadczenia nie otrzyma zatem wdowa która została „porzucona” przez męża dla innej kobiety, ani wdowiec, który został „porzucony” przez żonę dla innego mężczyzny – nawet jeżeli formalnie się nie rozwiedli.
W dniu 1 stycznia 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków o tzw. rentę wdowią, która umożliwi owdowiałym seniorkom i seniorom pobieranie jednocześnie swojego świadczenia emerytalno-rentowego i renty rodzinnej (stanowiącej część emerytury lub renty po zmarłym mężu lub żonie), a pierwsze wypłaty świadczenia nastąpią już w lipcu 2025 r. W zależności od wybranej konfiguracji – jest to 15% własnego świadczenia i 100% renty rodzinnej lub 15% renty rodzinnej i 100% własnego świadczenia. Niektóre owdowiałe Polki i Polacy, mogą jednak liczyć na dużo wyższe świadczenia – sięgające nawet 60% emerytury lub renty zmarłego współmałżonka lub współmałżonki.
W dniu 2 czerwca 2025 r. PKW obwieściła oficjalne wyniki II tury wyborów prezydenckich w 2025 r. (obejmujące dane ze 100% obwodów głosowania w kraju, za granicą i zlokalizowanych na statkach). Nowym Prezydentem RP zostaje Karol Nawrocki, który uzyskał poparcie 50,89 proc. wyborców. Czy zgodnie z przepisami – wybory mogą jeszcze zostać unieważnione, kiedy odbędzie się zaprzysiężenie nowego Prezydenta RP, jak również – kim będzie nowa Pierwsza Dama i jakie będą jej obowiązki?